OSFED
Երբ ախտանիշները չեն համապատասխանում նանորեքսիա- բուլիմիա- գերս սննդային խանգարումներից որևէ մեկի հստակ ախտանիշներին, այս դեպքում կարող է ախտորոշվել «Այլ հստակեցված սննդային վարքի խանգարում» (OSFED):
OSFED-ն ավելի հաճախ է ախտորոշվում, քան այլ սննդային խանգարումները: Այն հանդիպում է բոլոր տարիքի և սեռի մարդկանց մոտ և հանդիսանում է սննդային վարքի ամենատարածված խանգարումներից մեկը:
OSFED-ի օրինակներ
Ըստ Սննդային Վարքի Խանգարումների Ազգային Ասոցիացիայի՝ OSFED ունեցող անձը պետք է ունենա «կլինիկական զգալի անհանգստություն և խանգարումներ, բայց չհամապատասխանի խանգարումներից որևէ մեկի լիարժեք չափանիշներին»։ Ահա մի քանի օրինակներ, թե ինչպես կարող է OSFED-ը ձևավորվել.
-
Նյարդային բուլիմիա (ցածր հաճախականությամբ և/կամ սահմանափակ տևողությամբ). անհատը համապատասխանում է բուլիմիայի չափանիշներին, բայց խանգարումն ավելի ցածր հաճախականությամբ և/կամ սահմանափակ ժամանակով է դրսևորվում:
-
Գերսնման խանգարում (ցածր հաճախականությամբ և/կամ սահմանափակ տևողությամբ). անհատը համապատասխանում է գերսման չափանիշներին, բայց խանգարումն ավելի ցածր հաճախականությամբ և/կամ սահմանափակ ժամանակով է դրսևորվում:
-
Ատիպիկ նյարդային անորեքսիա. անհատն ունի սահմանափակող սննդի ընդունման խանգարման և անորեքսիայի ախտանիշներ, սակայն չի համապատասխանում ցածր քաշի չափանիշներին:
-
Փսխման խանգարում. մարդն ունենում է փսխման հաճախակի դեպքեր՝ առանց գերսնման խանգարում ունենալու:
-
Գիշերային սնման համախտանիշ. անձը ունենում է գիշերները սնվելու հաճախակի դեպքեր:
Սրանք ընդամենը մի քանի օրինակներ են, քանի որ մարդու մոտ OSFED-ը կարող է շատ այլ ձևերով ներկայանալ: Եթե մարդը չի համապատասխանում մեկ այլ սննդային խանգարման չափանիշներին, ինչպիսիք են գերսնման խանգարումը, բուլիմիան կամ անորեքսիան, նա կարող է ախտորոշվել OSFED-ով:
Ֆիզիկական ախտանիշները
-
Մարմնի քաշի տատանումներ, մարմնի քաշի զգալի կորուստ կամ ավելացում
-
Կանանց մոտ դաշտանի բացակայություն կամ դաշտանային ցիկլի փոփոխություն
-
Սովորականից ավելի հաճախ հիվանդանալը։ Սա իմունային համակարգի խանգարման հնարավոր նշան է, ինչը ցույց է տալիս սննդային վարքի խանգարմն առկայություն
-
Հաճախակի փսխումից առաջացած վնասվածքներ, ինչպիսիք են այտերի և ծնոտի շուրջ այտուցը, վնասված ատամները և բերանի տհաճ հոտը
-
Ուշագնացություն կամ գլխապտույտ
Հոգեբանական ախտանիշները
-
Մտազբաղություն սնվելով, դիետաներով, վարժություններով և մարմնի պատկերով
-
Զգայունություն սնման, դիետաների, վարժությունների կամ մարմնի պատկերի վերաբերյալ մեկնաբանությունների նկատմամբ
-
Ամոթի, մեղքի և զզվանքի զգացում, հատկապես սննդի ընդունումից հետո
-
Անհանգստության կամ դյուրագրգռության աճ ճաշի ժամանակ
-
Մարմնի պատկերի աղավաղում, մարմնի չափից, ձևից կամ որոշակի մասերից դժգոհություն
-
Ցածր ինքնագնահատական, դեպրեսիա, անհանգստություն, սուիցիդալ մտքեր
Վարքագծային ախտանիշներ
-
Դիետայի վարքագիծ – դիետա պահել, կիլոգրամներ/կալորիաներ հաշվել, նոր սննդային ալերգիայի մասին հայտնել և խուսափել սննդային խմբերից՝ ասելով, որ իրենք կերել են, այն դեպքում, որ չեն կերել:
-
Սոցիալապես հեռվանալ և/կամ չզբաղվել նախկինում սիրելի գործունեությամբ
-
Սնվել միայնակ կամ թաքուն, ուտելու ընթացքում խուսափել մարդկանցից
-
Սնունդը թաքցնել կամ կուտակել
-
Ինքնաբերաբար առաջացած փսխումներ
-
Սնունդը ծամել և թքել
-
Հաճախակի այցեր զուգարան սնվելու ընթացքում կամ դրանից հետո
-
Սննդի պատրաստման նկատմամբ հետաքրքրության ավելացում, օրինակ՝ պլանավորել, գնել և պատրաստել ուտելիք ուրիշների համար, բայց վերջում իրենք չուտեն
-
Սննդի շուրջ մոլուցքի նմանվող սովորություններ, օրինակ՝ ուտելիքը շատ փոքր կտորների բաժանել կամ շատ դանդաղ ուտել
-
Հարկադիր մարզանքներ, նույնիսկ վատառողջ կամ վնասված վիճակում
-
Լուծողականների կամ ախորժակը ճնշող միջոցների օգտագործում
-
Մարմնի պատկերի հետ կապված վարքագիծ – անընդհատ ստուգել իրեն հայելու մեջ, սեղմել մարմնի տարբեր մասեր՝ ճարպը չափելու համար:
Բուժում OSFED-ի համար
OSFED-ի դեպքում վերականգնումը հնարավոր է: Դրա բուժումը խիստ անհատական է՝ հիմնված հստակ ախտորոշման վրա, իսկ բուժող թիմն օգտագործում է հաջողություն գրանցած, ապացուցված բուժման մեթոդներ, ինչպիսիք են հոգեթերապիա (Կոգնիտիվ վարքաբանական թերապիա /ԿՎԹ, Միջանձնային հոգեթերապիա), հաճախ նաև դեղորայքային բուժում։
Առողջապահության ոլորտի մասնագետներ, որոնք կարող են ներգրավվել բուժման մեջ.
-
Հոգեբույժ
-
Հոգեբան
-
Դիետոլոգ
-
Ընտանեկան թերապևտ
-
Սոցիալական աշխատող